भारताला स्वातंत्र्य मिळवून देणे आणि या राष्ट्राचे निर्माण करणे यासाठी क्रांति क्रांतिकारकांनी दिलेले योगदान इतर आंदोलनांच्या तुलनेत कोणत्याही प्रकारे कमी महत्त्वाचे नाही. वास्तविक पाहिले तर, भारतीय स्वातंत्र्य आंदोलनाचा इतिहासच १८५७ च्या क्रांति क्रांतिकारी आंदोलनाने सुरू सुरु होतो, पण दुर्दैवाची गोष्ट अशी की आपल्या इतिहासकारांनी मात्र क्रांति क्रांतिकारकांच्या योगदानाचे योग्य मूल्यमापन केले नाही.
भारतीय क्रांति क्रांतिकारी आंदोलनातील एक अनुपम व्यक्तिमत्त्व म्हणजे चंद्रशेखर आझाद होत. भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी त्यांचे अन्योन्य देशप्रेम, दुर्दम्य साहस आणि प्रशंसनीय चारित्र्य देशाच्या स्वातंत्र्य रक्षकांना एक आदर्श आणि शाश्वत प्रेरणा देत आले आहे. एका अतिशय गरीब कुटुंबात जन्माला येऊनही त्यांनी ठेवलेला देशभक्तीचा आदर्श कौतुकास्पदच नाही तर स्तुत्यही आहे. आझाद खरोखरच देशभक्ती, त्याग, आत्मबलिदान इ. सदगुणांचे प्रतिक आहेत.
